Làn sóng đầu tiên của black metal dùng để chỉ những ban xuất hiện trong suốt thập kỷ 1980 đã tạo ảnh hưởng đến âm thanh của black metal và định hình mẫu cho thể loại này. Những ban này thường là từ dòng speed metal hoặc thrash metal.[1][8]

Thuật ngữ "black metal" được đặt theo tên album thứ 2 Black metal(1982) của ban Venom. Mặc dù chất nhạc của album này được mang chất thrash nhiều hơn black metal so với những tiêu chuẩn đương đại,[5] nhưng ca từ của nó và hình tượng nhắm đến chủ đề Satan giáo và chống lại Thiên Chúa giáo hơn bất kỳ thứ gì trước đó. Chất nhạc của họ cũng không thanh nhã còn giọng hát thì càu nhàu bức bối. Các thành viên của Venom cũng chọn cho mình những nghệ danh riêng, một thực tế mà đã trở nên phổ biến trong giới black metal.

Một ảnh hưởng lớn khác đối với black metal là ban nhạc Bathory của Thụy Điển, do Thomas Forsberg (dưới nghệ danh Quorthon) dẫn đầu. Không những Bathory không trau chuốt chất lượng bản thu âm và sử dụng những đề tài về chống Thiên Chúa giáo, mà Quorthon còn là người đầu tiên sử dụng kiểu hát "rít the thé", đây trở thành kiểu vocal đặc trưng của black metal. Ban đã chơi theo phong cách này trong 4 album đầu của họ: Bathory (1984), The Return of Darkness and Evil (1985), Under the Sign of the Black Mark (1987) và Blood Fire Death (1988). Vào những năm đầu của thập niên 1990, Bathory đi tiên phong trong 1 phong cách mới, mà sau này được biết đến như một dòng nhạc khác, là Viking metal.

Các nhóm khác thường được coi là một phần của trào lưu này bao gồm Hellhammer và Celtic Frost của Thụy Sĩ, Sodom và Destruction của Đức,[9] Bulldozer và Death SS của Ý, Ancient Rites của Bỉ, Tormentor của Hungary, Root của cộng hòa Czech, Mercyful Fate của Đan Mạch[cần dẫn nguồn], Sarcófago của Brasil và Blasphemy của Canada.